Het zoogdierenbrein, deel 3

In mijn voorgaande blog heb ik het gehad over het reptielenbrein en dat onze kinderen veel vaker in dit gedeelte van het brein schieten in vergelijking met veilig gehechte kinderen. Het limbisch systeem In dit blog wil ik je iets gaan uitleggen over het limbisch systeem, het zoogdierenbrein. Na het ontwikkelen van het reptielenbrein wordt het limbisch systeem ontwikkeld. Dit gedeelte van het brein zit over het reptielenbrein heen. Het limbisch systeem wordt ook wel het zoogdierenbrein genoemd. In dit gedeelte van het brein kunnen wij emoties en gevoelens ervaren. Na het limbisch systeem wordt de neocortex ontwikkeld. Dit noemt men ook wel het mensenbrein. Met dit mensenbrein kunnen wij logisch nadenken, plannen, huiswerk maken, problemen oplossen, doelen stellen. Kinderen met een getraumatiseerd brein schieten veel vaker per dag in hun reptielenbrein dan veilig gehechte kinderen. Dit komt omdat het brein zo geprogrammeerd is tijdens een overdaad aan stress. Veel van onze kinderen zijn daarom altijd hyperalert. Niet te verwarren met hyperactief. Als je weet wat hechtingproblemen zijn kun je duidelijk het verschil zien tussen hyperalert en hyperactief. Bij hyperalert zie je de kinderen constant bewegen om de omgeving in de gaten houden. Bij hyperactief zie je dat het meer om de bewegingen zelf gaat: een ADD- of ADHD-achtig beeld. Als onze kinderen in het primitieve gedeelte van het brein zitten kunnen ze niet leren of een probleem oplossen. Ook is er op dat moment geen goed gesprek met hen te voeren. Dit gesprek zou totaal zinloos zijn. Zij zijn immers vooral bezig met overleven en dit doen zij op de manier zoals die is ‘geprogrammeerd’. Het ene kind zal gaan vechten [schreeuwen], het andere kind loopt weg. En het laatste kind blijft als aan de grond genageld staan en weet niets te zeggen, de bevriezingsmodus. Het is zaak om onze kinderen eerst uit deze modus te halen. Pas daarna kan er weer contact gemaakt worden. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat onze kinderen zoveel mogelijk uit het reptielenbrein blijven. Hoe zorg je er voor dat je kind zoveel mogelijk uit dit reptielenbrein blijft? In mijn vorige blog heb ik al een aantal tips gegeven hoe je kunt voorkomen dat je kind in het reptielenbrein schiet. Er is nog een andere manier om je kind te helpen om uit dit reptielenbrein te blijven en dat is het limbisch systeem te activeren. Hoe kun je het limbisch systeem activeren? Het limbisch systeem kun je activeren door je kind een gevoel van veiligheid te geven. Onze kinderen willen het gevoel krijgen dat zij op ons kunnen bouwen. Het gevoel krijgen dat zij ‘liefdevolle leiders’ als ouders [of verzorgers] hebben. Onze kinderen moeten het gevoel hebben dat wij hen zullen beschermen. Dat zij niet over grote mensen problemen hoeven na te denken en gewoon kind mogen zijn. Een gevoel hebben van: papa en mama hebben alles onder controle, het komt allemaal goed!

Een gevoel van veiligheid is de meest belangrijke factor voor je kind om te helen. Dit gevoel van veiligheid moet overal aanwezig zijn: op school, thuis en tijdens therapie. Kinderen moeten omringd zijn door liefdevolle volwassenen die hen kunnen helpen met het onder controle houden van hun gevoelens en de situaties waarin zij zich bevinden. -

Het accepteren van je kind. Je moet een manier vinden om je kind te accepteren. Kinderen met hechtingsproblemen hebben een sterke wil daarom hebben zij ook hun eerste moeilijke, onveilige jaren overleefd. We moeten onze kinderen het gevoel geven dat ze goed genoeg zijn. Dat we van ze houden met al hun eigenaardigheden. We moeten een manier zien te vinden om hun sterkte wil om te buigen en te kunnen gebruiken om later tegen andere kinderen te kunnen zeggen: ‘Ik ga niet in een winkel dingen stelen, en jij kunt mij niet dwingen om dat te doen’. ‘Ik ga geen drugs gebruiken en jij kunt mij niet dwingen om dat te doen’. We moeten ze leren om te vechten tegen het slechte en voor het goede. We moeten in geval van scheiding, adoptie of anderszins ook een manier zien te vinden dat wij de biologische vaders en moeders van onze kinderen kunnen accepteren. Als onze kinderen het gevoel krijgen dat wij hun vader of moeder niet accepteren dan zal het kind voelen; Als jij papa of mama niet lief vindt, dan zal je mij ook wel niet lief vinden’. ‘Ik ben immers een kind van papa en mama samen’. -

Op en neer gaande bewegingen. Als je een baby in je armen houdt, begin je de baby als vanzelf op en neer te bouncen. Als een vanzelfsprekend iets, een instinct. Als een baby huilt wat doe je dan? Dan ga je rondjes lopen met de baby in je armen en hups je het kind op en neer in je armen. Ik had mij eigenlijk nooit afgevraagd waarom je dit doet. Net zoals je iemand gaat troosten die pijn heeft, zo hups je baby’s op en neer als ze huilen. Toen ik voor het eerst las dat je het limbsich systeem op deze manier ontwikkelt, was ik daar zeer door gefascineerd. Als dit dan zo belangrijk is voor baby’s waarom wist ik dat dan niet. Waarom wordt dit niet verteld op consultatiebureaus? Als je met de baby op en neer hupst wordt het limbisch systeem tot rust gebracht en ontwikkeld, zo belangrijk voor alle kinderen, maar in het bijzonder voor getraumatiseerde kinderen. Als je kind ouder is en te groot om op en neer te wiegen kun je het limbisch systeem op allerlei andere manieren activeren zoals:

De [mini-]trampoline is een geweldige bouncer voor het limbisch systeem. Ik heb er eentje in mijn woonkamer staan zodat mijn kinderen erop kunnen staan als zij daar behoefte aan hebben.

Touwtjespringen is ook zo’n goeie, alleen wie springt er nu nog touwtje buiten? Bijna niemand meer volgens mij.

Mijn dochter heeft heel onbewust een geweldig limbisch activerende sport gevonden: paardrijden. Paardrijden is geweldig voor het tot rust brengen en ontwikkelen van het limbisch systeem! Daarom laten wij onze dochter zo vaak mogelijk paardrijden. Zelf als we op vakantie zijn zoeken wij altijd naar mogelijkheden voor haar om paard te rijden.

Lekker gek dansen met z’n allen in de woonkamer is ook een hele goeie. Wat wij regelmatig doen in de woonkamer is dat één van onze kinderen mag ‘voordansen’. De anderen moeten dan ‘nadansen’ wat de voordanser doet. Super grappig om te doen en de kinderen vinden het geweldig!

Nog zo’n goeie; ga eens huppelen met je kind als je naar de winkel of naar school loopt. Dat is ook een super boost voor het limbisch systeem. Het hoeft allemaal niet zo moeilijk te zijn als je er maar van bewust bent wat het limbisch systeem van je kind nodig heeft. Het hoeft ook niet uren lang per dag maar daar waar je een boost kunt in passen doe dat dan.

Schommelen in een schommelstoel. Als je kind te groot is om op en neer te hupsen kan een schommelstoel een geweldige oplossing zijn. Het beste zijn van die heerlijk, zachte, grote fauteuils. Op zo’n stoel kun je zelfs pubers met hechtingsproblemen nog heerlijk heen en weer bewegen zodat hun limbisch systeem geactiveerd wordt. Als je kind dat prettig vindt, kun je knuffeltijd in het dagprogramma opnemen. Dan weet je kind waar hij of zij aan toe is. Gebruik dat tijdstip dan om samen met je kind in de stoel te gaan zitten. Zorg dat je dan met z’n tweeën bent. Het zou helemaal geweldig zijn als je samen iets gaat eten waar je lekker van kunt genieten, een ijsje of iets anders zoets. Zo kun je bijna de babytijd nog een beetje met je kind inhalen. Iets wat veel kinderen erg fijn vinden. De oudere kinderen zullen dit echter niet willen toegeven. Laat het dan ook jullie geheimpje zijn.

Skippyballen is ook zo’n heerlijk manier om het limbisch systeem te activeren. Wij hebben thuis naast de trampoline een grote bal in de huiskamer liggen. Mijn dochter zit regelmatig om deze bal heerlijk op en neer te bouncen. Daar kan ze ongemerkt haar limbisch systeem mee tot rust brengen en ontwikkelen.

Schommelen is ook zo’n activiteit die het limbisch systeem ontwikkeld. Jammer dat er steeds minder schommels te vinden zijn.

De ouderwetse wip/wap is ook een geweldige manier om kleine kinderen een limbische boost te geven. Zo jammer dat er steeds minder buiten gespeeld wordt. Kinderen zouden er zo veel beter van in hun vel gaan zitten omdat ze ongemerkt allerlei systemen activeren zodat ze beter kunnen leren, problemen oplossen, concenteren enz, enz. Als laatste wil ik nog deze tip toevoegen:

Een van mijn trouwe lezers van mijn blogs heeft de volgende tip voor in onze hechtings-toolbox: Als haar zoon een woedeaanval heeft stelt ze hem een hele gekke vraag waardoor hij moet gaan nadenken. Door deze niet relevante vraag te stellen wordt je kind gedwongen om met zijn energie naar het mensenbrein te gaan. In het reptielenbrein kun je immers niet logisch nadenken. Antwoord haar zoon op de vraag dan weet ze dat hij uit zijn reptielen brein is en probeert ze rustig verder te gaan met het gesprek. Soms schiet hij weer even terug en dan stelt ze hem weer een niet relevante, gekke vraag. Ik heb het zelf nog niet geprobeerd maar het lijkt mij een hele logische en goedwerkende tip! Een andere trouwe lezer van mijn blog schreef mij: ‘het ouderwetse tot 10 tellen werkt ook nog steeds goed voor haar’. Welke tips zou jij nog met ons kunnen delen om het limbisch systeem van onze kinderen te activeren?